пятница, 28 февраля 2014 г.

Как освещать тему коррупции

image:

В 2011 году организация Transparency International провела опрос, в котором приняли участие более 3 000 бизнесменов всего мира. Участникам опроса было предложено оценить эффективность различных способов борьбы с коррупцией.
Почти половина (49 процентов) респондентов указали на чрезвычайно важную роль, которую в этом деле играют журналистские расследования. В Пакистане (73 процента) и Бразилии (79 процентов), где пресса решительно борется с любыми проявлениями коррупции, люди возлагают особую надежду на представителей прессы.
Почему участники опроса так убеждены в том, что журналистика способна помочь в решении этой проблемы? Чтобы ответить на этот вопрос, важно помнить, что отсутствие прозрачности и подотчетности в значительной степени способствует распространению коррупции в слаборазвитых регионах мира. Власть там сосредоточена в руках небольшой группы людей, и антикоррупционное законодательство часто не имеет никакой силы. Члены элиты считают, что они выше закона, созданного для простых граждан, — и угнетенные классы также начинают воспринимать такую ситуацию как социальную норму.
В таких ситуациях журналисты играют исключительную роль, привлекая общественное внимание к случаям коррупции. Конечно, это очень непростая и опасная задача, особенно в развивающихся странах, где законы о свободе информации либо вовсе отсутствуют, либо крайне неэффективны. Более того, во многих случаях люди, борющиеся с коррупцией, ставят под угрозу свои жизни.
Но, как говорится, было бы желание, а возможность найдется. Существуют различные инструменты, которые будут полезны журналистам, поставившим своей целью искоренение коррупции.
Выявление случаев коррупции
Несмотря на усилия коррупционеров скрыть следы своих преступлений, коррупция "заявляет о себе", когда и где бы она ни совершалась. Журналисты должны знать этот язык. Если контракт заключается с излишней поспешностью или со значительным опозданием, то тут что-то не так. Если лицензия выдается не в установленном порядке, деньги, вероятно, перешли в другие руки. Когда кто-то в одночасье становится богатым, тому должна быть причина. Если темп подготовительных работ ускоряется, скорее всего, какие-то крупные предприятия пытаются подкупить тех, кто принимает решения, чтобы изменить ситуацию в свою пользу. Журналисты должны уметь читать знаки и искать ответы.
Есть несколько методов, которые журналисты могут использовать для определения возможных противоправных действий. К ним относятся проверка бюджетной отчетности и официальных документов, использование судебных протоколов, анализ документации, а также проведение расследовательских интервью. Однако журналистам в развивающихся странах бывает трудно использовать эти инструменты, учитывая ограниченность ресурсов и необходимость успеть к дедлайнам, которые им устанавливают работающие в условиях недостаточного количества сотрудников редакторы. Тем не менее, есть способы решить многие из этих проблем.
Наработка источников информации
В первую очередь журналисты должны научиться искусству находить хорошие источники информации и работать с ними. При внимательном рассмотрении, таких людей можно найти внутри бюрократического аппарата, и часто лучшими источниками информации становятся правительственные чиновники, являющиеся свидетелями всех этапов коррупционных действий. Некоторые чиновники, возможно, даже сами пытаются вмешаться в ситуацию, поэтому, привлеченные на сторону журналистского расследования, они помогают журналистам раскрывать правду.
Журналисты должны знать нужных людей в нужных местах, поэтому очень важно построить рабочие отношения с законодателями и познакомиться с организациями, ставящими своей целью содействие прозрачности и подотчетности в различных секторах. Связи помогают получить официальные документы. Люди сами обращаются к имеющим хорошую репутацию журналистам, им даже не нужно никого искать.
Чтобы прочитать всю статью на сайте Global Investigative Journalism Network, нажмите сюда.
Умар Чима — занимающийся расследованиями журналист из Пакистана, основатель Центра журналистских расследований в Пакистане. Он пишет о коррупции, политике и безответственности спецслужб. Из-за своей работы он был похищен и подвергся пыткам. Среди его наград — Missouri Medal Honor for Distinguished Services in Journalism 2012 года, награда 2013 года Knight International Journalism Award и многие другие.
Этот материал — часть руководства Reporter’s Guide to the Millennium Development Goals: Covering Development Commitments for 2015 and Beyond, опубликованного Международным институтом прессы и первоначально появившегося на веб-сайте Global Investigative Journalism Network. GIJN объединяет 90 некоммерческих организаций, занимающихся журналистскими расследованиями в 40 странах мира. Каждые два года GIJN становится одним из спонсоров международной конференции по журналистике расследования — Global Investigative Journalism Conference. Вы можете следить за GIJN на Global Listserv, на сайтах Twitter и Facebook, а также получать рассылку Global Network News.
Изображение пользователя Nik_Doof, лицензия CC сайта Flickr.

воскресенье, 5 января 2014 г.

Faollar: Yangi yilda prezident ketishi, o'rniga vaqtincha rahbar kelishi mumkin

2013-yil O’zbekiston hayotida hukmron rejimga darz ketishi, Islom Karimov oilasidagi inqiroz, korrupsiyaga doir fosh etishlar bilan yodda qoladi. Yil yakunlarini sarhisob qilayotgan faollar so’zlariga ko’ra, Karimovlar oilasi mojarosi yangi yilda katta silkinishlarni boshlab berishi mumkin. 

 
O’zbekiston inson huquqlari tashabbus guruhi rahbari Surat Ikromov so'zlariga ko’ra:

“Prezident oilasidagi korrupsiyaga doir masala yilning eng muhim voqeasi bo’lib turibdi. Bundan tashqari, 2013-yildagi majburiy mehnat masalasi, kattalarni, bollarni ommaviy ishlatish ham ijtimoiy hayotdagi sezilarli voqealardan bo’lib qoldi. Albatta, huquq himoyachisi sifatida bu yil inson huquqlari masalasida biror o’zgarishlar bo’ladi deb kutgan edik. Afsuski, qiynoqlar, dindorlarni qamash davom etdi, hatto ko’payib ham borayapti. 2013-yilda ham 2012-yildagi kabi juda ko’p yopiq mahkamalar o’tdi. Korrupsiya, poraxo’rlik rivojlandi. Kelasi yilda, ehtimol, inson huquqlari masalasida biror o’zgarishlar bo’lar deb kutayapmiz”.

Surat Ikromovning aytishicha, prezident oilasidagi mojaroning 2014-yilga ko’chib o’tayotgani mamlakat jiddiy o’zgarishlar arafasida turganidan darak beradi.

“Karimov oilasiga doir korrupsiyaning fosh bo’lishi, albatta, juda muhim voqea. Bu rejimda darz ketish boshlanganidan darak beradi. Meni fikrimcha, bu O’zbekistonda diktatura tugatilishining boshlanishi. Nazarimda, 2014-yilning o’zida ko’p narsalar hal bo’ladi. Masalan, prezident o’z xohishiga ko’ra ishdan ketishi mumkin yoki uning o’rniga vaqtincha boshqa odam tayinlanishi ham mumkin. Chunki bu voqea butun dunyo diqqatiga tushdi, O’zbekistonning o’zida ham odamlar ko’chalarda, bozorlarda bu haqda tinmasdan gapirishayapti, bu oshkoralik mutlaqo ovoza bo’lib ketgan. Shuning uchun ham men bu voqealar rejimning tugatilishiga yo’l ochib berdi deb hisoblayman”, - deydi Ikromov.

Inson huquqlari faoli Dilorom Ishoqova so'zlariga ko’ra ham 2013-yil prezident oilasidagi korrupsiyaning keng jamoatchilikka fosh etilishi bilan ahamiyatli. Ammo Gulnora Karimova bilan bog’liq mojaro hukumat tomonidan rejalangan o’yin degan shubhalar ham kuchli.

“Men bu yil O’zbekistonda juda muhim bir voqea yuz berdi deb hisoblamayman. Ammo 2013-yil so’nggi oylaridagi hodisa, ya'ni Gulnora Karimova ishtirokidagi voqealar bilan yodda qoldi. Bugun ham jamoatchilik diqqatida turgan bu hodisani joriy yilning asosiy voqeasi deb hisoblash mumkin. Ammo bu o’zbekistonliklar hayotida muhim bir o’zgarish yasagani yo'q. Buning ko’pchilik uchun ibratli tomoni esa, kalava qanchalik uzun bo’lmasin, uning uchi borligi haqidagi haqiqatdir. Bu voqeaga turlicha munosabat mavjud. Kimdir Gulnora shu darajada haddidan oshdiki, otasi uning nomi bilan bulg’anib qolmaslik uchun undan masofalanishga majbur bo’ldi, deydi. Bu haqdagi shov-shuv shunchalik ko’pki, hatto avvallari qo’rqadigan odamlar ham bugun shu haqda o’qishayapti, gapirishayapti. Ammo boshqa qarashlarga ko’ra, davlat Gulnoraga qarshi jiddiy bir narsa qilmoqchi emas, balki yaqinlariga jinoyat ishi qo’zg’atish bilan, Gulnoraga tegishli xorijda qolib ketgan mablag’ni qaytarib olish uchun shu yo’lni o’ylab topgan. Nima bo’lishidan qat’iy nazar bu juda katta ibrat”, - deydi Ishoqova.

U 2014-yil haqida shunday mulohaza yuritadi:

“Yosh o’tgan sayin O’zbekistonda qandaydir o’zgarishlar bo’lishiga ishonch susayib bormoqda, o’zgarishlarni kutmay ham qo’ydim. Shu ma’noda, 2013-yil ham boshqalaridan farq qilmadi. Faqat mening yodimda qolgan voqealardan biri - 2013-yilda “Erk” partiyasi o’z qurultoyini o’tkazishga harakat qilib ko’rdi. Necha yillardan buyon bu partiya quvg’inda, repressiyalar tufayli yig’ilib bir qurultoy o’tkazish imkoniyati berilmagan edi. Afsuski, bu yil ham shunday bo’ldi. 2014-yilda esa rejim yanada qattiqlashadi deb o’ylayman, chunki uning ahvoli hozir og'ir. Taxtda qolish uchun repressiyalar yana kuchayadi”, - deydi Dilorom Ishoqova.

Muxolifatchilardan, prezidentlik uchun kurashga hozirlanayotgan Abdulla Tojiboy o’g’lining so'zlariga ko’ra, joriy yil Karimovlar oilasidagi inqiroz bilan yakunlanayotgani 2014-yilda siyosiy kurash qizg’in kechishidan darak beradi.

“Prezident oilasida kechayotgan hodisalar asosiy voqelik. Gulnora Karimovaning otasi, onasi, singlisi, shuningdek, Milliy xavfsizlik xizmati faoliyatini fosh qilayotgani yilning asosiy voqeasi bo’ldi. Albatta, 2013-yildan muxolifatning kuchayishini, huquq himoyachilari faoliyati yaxshilanishini kutgan edik, ammo bu narsalar bo’lmadi. Lekin 2014-yil siyosatga boy yil bo’ladi, parlament saylovlari kutilayapti. Kurash kuchli bo’lishi kerak. Men muxolifatchi sifatida bu kurashlarda qatnashaman”, - deydi Abdulla Tojiboy o’g’li.

Bu ziddiyatlardan tashqari joriy yil oddiy aholi hayotida, uning turmushida nima bilan iz qoldigan?

Poytaxtliklardan biri deydiki, 2013-yilda oddiy odamlarni bezovta qilgan voqea aholiga qarashli uylarning buzilishi, buzilgan uylar uchun beriladigan tovon pullari bo’lgan.

“Asosan, odamlarni bozor va uylarning buzilishi bezovta qildi. Uyi buzilgan odamlarga uy ham berishayapti, lekin uylarning narxi juda qimmat. Asosan, mahallalar buzilayapti, uyi buzilgan odamlarga kredit beramiz deyishayapti. Qayerga qarasang, uy buzilarmish degan gap”, - deydi u.

Shuningdek, O’zbekiston tashqi siyosatida biror keskin burilishlar kuzatilgani yo’q. Hozirgacha Moskvadan bir qadar masofalanib kelgan rasmiy Toshkent yil oxiriga borib sobiq ittifoq davlatlari doirasidagi erkin savdo hududiga qo’shilishga qaror qildi.

O’zbekiston Yevropa Ittifoqi bilan ham, AQSh bilan ham muzokaralarni o’tkazdi. Yil yakunlanar ekan, AQShning O’zbekistondagi elchisi Jorj Krol Toshkentda jurnalistlar bilan uchrashuv o’tkazdi. Elchining aytishicha, Amerika kelasi yildan Afg’onistonda harbiy ishtirokini qisqartirgandan keyin ham mintaqani tark etmaydi, O’zbekiston bilan aloqalar esa rivojlanish tomon boradi.

O’zbekiston xalqini yangi yil bilan tabriklagan elchi nazarida joriy yil Vashgton va Toshkent o’rtasidagi munosabatlar muhokamasi, hamkorlikning yangi qirralarini belgilash uchun muhim yil bo’lgan.


Manba: www.amerikaovozi.com